Yeni Başlayanlar İçin Hisse Senedi Alım Rehberi
Hisse senedi yatırımı, piyasalara yeni giriş yapan kişilerin ilk yöneldikleri seçenekler arasındadır. Başlangıç aşamasında karmaşık ve riskli görünebilen hisse senedine yatırım yapma süreci, doğru adımlar atıldığı takdirde uzun vadede kazanç sağlama potansiyeline sahiptir. Piyasayı genel hatlarıyla tanımanızı sağlayacak ve doğru adımları nasıl atabileceğiniz konusunda size yol gösterecek bilgileri, yeni başlayanlar için hisse senedi alım rehberi ile öğrenebilirsiniz.
Hisse Senedi Nedir? Nasıl İşler?
Hisse senedi, bir anonim şirketin sermayesinin belirli kısmını temsil eden menkul kıymet türüdür. Söz konusu menkul kıymete sahip olan kişi veya kurum, o şirketin ortağı konumundadır. Bu durumdan yola çıkarak hisse senedinin, onu çıkaran şirketin ortaklık hakkını belgelediğini söyleyebilmek mümkündür. Temel hatlarıyla hisse senedi türleri şu şekilde sıralanabilir:
· Adi Hisse Senetleri: En yaygın hisse senedi türüdür. Yatırımcılara şirket karına ve yönetimine katılma hakkı sağlar.
· İmtiyazlı Hisse Senetleri: Hissedarlara sabit temettü ve öncelikli ödeme gibi bazı özel haklar sağlar. Risk seviyeleri adi hisse senetlerine göre düşüktür.
· Bedelli Hisse Senetleri: Şirketin sermaye artırımı esnasında mevcut hissedarlara bu türdeki hisseleri nominal değerden alma hakkı sağlanır.
· Bedelsiz Hisse Senetleri: Şirket iç kaynaklarından sermaye artırımı yaptığında mevcut hissedarlarına bu türde hisseler dağıtır.
· Primli Hisse Senetleri: Sermaye artırımı amacıyla nominal değerlerinin üzerinde fiyatla ihraç edilen hisselerdir.
· Kurucu Hisse Senetleri: Şirketin kuruluşu aşamasında sermaye ortaya koyanlara ve önemli katkılarda bulunanlara sunulan hisse senetleridir.
· Türev Hisse Senetleri: Diğer finansal ürünlere bağlı olarak ihracı gerçekleştirilen hisse senedi türevleri, bu kategoride yer alır.
Şirketler, sermaye artırımı ve finansman ihtiyacını sağlama gibi amaçlarla halka arz yöntemini kullanarak hisse senetlerini yatırımcılara sunar. Halka arz süreci sonrası şirket, borsada listelenmeye başlar. Böylece yatırımcılar hisseleri alıp satmaya başlayabilir. Hisse senedi fiyatları, halka arz esnasında şirketçe belirlenir. Eğer talep yüksekse, birim fiyatta artış meydana gelebilir. Talebin düşük olması, tersi etkiye de neden olabilir.
Şirketin performansına bağlı olarak hisse senedi fiyatlarında dalgalanmalar gözlemlenebilir. Bazı şirketler belirli dönemlerde hisse sahiplerine temettü dağıtımı gerçekleştirilebilir. Bu hakka ilaveten hissedarlar, şirketin genel kurul toplantılarında oy kullanabilir. Yatırımcı hakları kapsamında hissedarlar ayrıca finansal durum, büyüme planları ve benzeri konularda bilgi talebinde bulunabilir.
Yatırımcılar, hisse senedi alım satımı aracılığıyla sermaye kazancı elde eder. Ancak bu işlemler esnasında zarar olasılığı her daim mevcuttur. Zira şirket değerindeki artış, hisse fiyatlarını nasıl olumlu etkiliyorsa kurumsal performansın kötüye gitmesi halinde hissedarların sahip oldukları payın değeri azalabilir. Genelde kısa vadede gerçekleşen bu durumdan etkilenmek istemeyen yatırımcılar, uzun vadede yüksek kazanç sağlama stratejisine yönelir.
Hisse Senedi Almak İçin İlk Adımlar
Yeni başlayanlar için hisse senedi rehberi kapsamında yer alması gereken ikinci konu, alım işlemlerinde atılması gereken adımlardır. Bu aşamada doğru adımların atılması, risklerin azalmasına ve başarılı yatırım stratejisi oluşturulmasına katkıda bulunur.
1. Finansal Hedeflerin Belirlenmesi: Hisse senedi alım sürecinin ilk adımında, finansal hedefler belirlenmelidir. Bu kapsamda yatırımın uzun veya kısa vadeli olması, risk toleransı, birikim hedefleri gibi konulara odaklanmak gerekir.
2. Temel Bilgilerin Edinilmesi: Bir sonraki adımda, piyasalar ve genel işleyişleri hakkında temel bilgileri edinmeye odaklanabilirsiniz. Piyasa fiyatlarının nasıl belirlendiğini ve farklı sektörlerin performans profillerini bilmek, doğru yatırım kararları almanıza yardımcı olur.
3. Aracı Kurumun Seçilmesi: Hisse senedi alımı yapabilmeniz için bir aracı kurumla çalışmanız gerekir. Finansal hizmet sağlayıcı seçerken komisyon ücretleri, hizmet kalitesi, güvenilirlik ve dijital platform özellikleri bazında araştırma yapabilirsiniz.
4. Yatırım Hesabının Açılması: Hisse senedi alım süreci dahilinde aracı kurum seçimi yapıldıktan sonra sıra, yatırım hesabının açılmasına gelir. Menkul kıymetler hesabı açarken bazı belgeler talep edilir. Ayrıca sizden başlangıç fonu yatırmanız beklenir.
5. Yatırım Stratejisi Oluşturulması: Hisse senedi alımını bir stratejiye bağlı kalarak gerçekleştirmeniz, riskleri yönetmenizi ve kazanç hedeflerinize ulaşmanızı kolaylaştırır. Yatırım stratejinizi kısa, orta veya uzun vadeli kurgulayabilirsiniz.
6. Şirket ve Hisse Araştırması Yapılması: Oluşturduğunuz strateji doğrultusunda hangi şirketlere yatırım yapacağınıza dair kapsamlı bir araştırmaya başlayabilirsiniz. Araştırma sırasında şirketin mali durumu, sektörel performansı, hisse fiyat geçmişi, temettü verimi konularına göz atabilirsiniz.
7. Hisse Alımının Gerçekleştirilmesi: Araştırma ve analiz sürecini tamamladıktan sonra aracı kurumun işlem ekranı üzerinden ilk hisse senedinizi satın alabilirsiniz. Genel hatlarıyla alım işlemi; hisse senedi seçimi, adet ve fiyat bilgisinin girilmesi adımlarını içerir. Alım-satım işlemleri dışında mobil platformlar üzerinden emir de oluşturabilirsiniz.
8. Düzenli Kontrol ve Risk Yönetimi: Yatırım sürecinde piyasa dalgalanmaları ve şirket performansındaki değişimlere karşı sürekli hazırlıklı olmak faydalıdır. Bu da ancak şirketin mali sonuçlarının ve genel piyasa koşullarının takibiyle mümkündür. Piyasadaki değişimlere paralel olarak portföyünüzdeki hisse senedi dağılımını yeniden değerlendirebilirsiniz.
Hisse Senedi Piyasalarında Risk ve Getiri Dengesi
Yeni başlayanlar için hisse senedi rehberi kapsamında piyasalar özelindeki risk ve getiri dengesinden de bahsedilebilir. Tabii öncesinde bu iki kavramın ne anlama geldiklerini kısaca belirtmek önem taşır. Hisse senedi piyasalarında risk, belirsizlikleri ve potansiyel kayıpları ifade eder. Riskler; sistematik riskler, sistematik olmayan riskler, likidite ve faiz oranı gibi kendi içerisinde farklı türlere ayrılır. Getiri ise yatırımcının portföyündeki hisse senetlerinden elde ettiği kardır.
Peki, risk ve getiri arasında nasıl bir ilişki vardır? Yatırımcılar, genelde farklı risk-getiri profillerine sahiptir. Örneğin; bazı kişiler, daha güvenli hareket etmek isterken bazıları yüksek getiri elde etmek için daha yüksek risk alma eğiliminde olur. Risk ve getiri beklentisine göre yatırım stratejileri aşağıdaki şekilde özetlenebilir:
Yüksek Getiri, Yüksek Risk: Küçük boyutlu, büyüme sürecindeki ve dalgalı profile sahip şirketlerin hisseleri genelde yüksek riskli kabul edilir. Söz konusu hisseler, kısa vadede kayda değer miktarda getiri sağlama potansiyeline sahip olabilir. Bununla birlikte yüksek riskin büyük kayıplara neden olabileceği de mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır.
Düşük Getiri, Düşük Risk: Büyük ve köklü şirketlerin hisseleri incelendiğinde daha istikrarlı performans sergiledikleri gözlemlenebilir. Bazı şirketler, hissedarlara düzenli temettü ödemesi gerçekleştirir. Uzun vadeli yatırım stratejilerine bağlı kalarak yapılan yatırımlarda düşük getiri, düşük risk profiline sahip hisseler portföye eklenebilir.
Portföy Çeşitlendirmesi ve Hisse Seçimi
Yeni başlayanlar için hisse senedi rehberi dahilinde yer verilebilecek konulardan bir diğeri ise portföy çeşitlendirmesi ve buna bağlı hisse seçimidir. Hisse senedi çeşitlendirmesi, farklı performans sergileme potansiyeline sahip seçeneklerin tek portföyde bir araya getirilmesine dayalı bir stratejidir. Çeşitlendirme stratejisinin uygulanmasındaki temel amaç, risk potansiyelinin azaltılmasıdır. Bu sayede belirsizliklerle başa çıkmak kolaylaşır ve yatırımcılar daha dengeli getiriler elde edebilir.
Çeşitlendirme stratejisine bağlı kalarak seçim yaparken farklı sektör ve risk düzeylerinden hisse senetlerine odaklanmak önemlidir. Portföydeki dalgalanmaları dengeleyen bu yaklaşımda, ağırlık düşük riskli - düşük getirili hisselere verilir. Aynı zamanda portföye belirli miktarda yüksek riskli - yüksek getirili seçenekler de dahil edilebilir. Böylece uzun vadeli yatırım stratejisinden daha başarılı sonuçlar alma olasılığı artabilir.
