Kredi Skoru Nedir ve Finansal Geleceğiniz İçin Önemi
Kredi puanı, kişilerin finansal geçmişlerini ve halihazırdaki durumlarını değerlendirmek amacıyla kullanılan risk ölçümleme sistemidir. Söz konusu puan, bankalar ve diğer finans kuruluşları tarafından finansman, kredi kartı gibi ürünlere başvuru aşamasında kişilerin risklerini değerlendirilmesini mümkün kılar. Kredi notu hakkında bilmeniz gerekenlerle ilgili detayları içeriğin devamında bulabilirsiniz.
Kredi Skoru Nasıl Hesaplanır?
Kredi notu önemi hakkında bilgi vermeden önce hesaplanmasına yönelik detaylardan bahsetmekte fayda vardır. Kredi skoru hesaplama sürecinde bazı temel faktörler göz önünde bulundurulur.
Ödeme Geçmişi: Kredi notu hesaplama sürecinde en çok dikkat edilen kriter, ödeme geçmişidir. Bu kriter kapsamında kişinin kredi kartı ve diğer borçlarını zamanında ödeyip ödemediği kontrol edilir. Borçların zamanında ödenmesi, kredi skorunu olumlu etkiler. Geç ödemenin yanı sıra tahsilata verilmiş veya icra takibi başlatılmış borçların varlığı notu düşürür.
Mevcut Borç Durumu: Kredi skoru faktörleri arasında kişinin halihazırdaki borç yükü de bulunur. Bu faktörün içeriğini; kişinin kredi kartı, bireysel finansman ve diğer finansal borçlarının toplamı oluşturur. Kişisel borç limitinin %30’undan daha azının kullanılması, olumlu kabul edilir. Ancak bu limitin ne kadar üstüne çıkılırsa, kredi skoru o kadar olumsuz etkilenebilir.
Finansman Kullanım Geçmişi: “Kredi skorunu hangi faktörler etkiler?” sorusuna finansman kullanım geçmişi şekilde cevap vermek mümkündür. Finansman kullanım süresinin eskiye uzanması, genelde olumlu kabul edilir. Zira bu faktör, kişinin borçlarını nasıl yönettiğini gösteren bir işaret konumundadır. Aktif hesapların kullanım süresi de bu faktör dahilindeki değerlendirmeyi etkiler.
Kullanılan Finansmanların Türleri: Finansal yönetim konusunda kişinin yeterli deneyime sahip olup olmadığını belirlemek amacıyla yalnızca finansman kullanım geçmişine bakılmaz. Kredi skoru hesaplama sürecinde ayrıca kullanılan finansmanların türleri incelenir. Bu konuya yönelik inceleme, ödeme geçmişi sorgusuyla eşzamanlı yürütülür.
Yeni Başvurular: Yeni finansman veya kredi kartı başvurusunu ne sıklıkla yaptığı, kişinin kredi skorunu etkileyen faktörlerden bir başkasıdır. Çok sık başvuruda bulunulması, kişinin finansal sıkıntıda olduğu izlenimi yaratıp kredi puanını olumsuz etkileyebilir. Reddedilen başvuru sayısı da benzer duruma neden olabilir.
Kredi Notunuzu İyileştirmenin Temel Yolları
Kredi notunuzu daha iyi konuma getirmek için bazı finansal davranış değişiklikleri yapabilirsiniz. Örneğin:
1. Düzenli ve Zamanında Ödeme Yapmak: Kredi notunuzu iyileştirmek amacıyla düzenli ve zamanında ödeme yapmaya özen gösterebilirsiniz. Farkında olmadan meydana gelebilecek gecikmeleri ortadan kaldırmak amacıyla otomatik ödeme talimatı verebilirsiniz. Bu önleme ek olarak bir ödeme takvimi oluşturabilirsiniz.
2. Kredi Kartı Limitini Dikkatli Kullanmak: Kredi notu artırma stratejileri doğrultusunda kredi kartı limitinizi dikkatli kullanmayı alışkanlık haline getirebilirsiniz. Kredi notunuzu artırmak için borç miktarınızın kart limitinin %30’unu aşmamasına dikkat etmenizde fayda vardır.
3. Mevcut Borçları Azaltmak: Borçlar ne kadar fazlaysa kredi notuna etkisi aynı derecede olumsuz olur. Bundan kaçınmak için mevcut borçlarınızı azaltmaya odaklanabilir, borç ödeme planları kurgulayabilirsiniz.
4. Finansman Profilini Korumak: Finansman profilinizi koruduğunuz süre uzadıkça, kredi notunuzun yükseldiğini fark edebilirsiniz. Bu yüzden kredi kartlarınızı kapatmak yerine limitlerini düşürebilir ve asgari düzeyde kullanmaya devam edebilirsiniz.
5. Yeni Başvuruları Sınırlandırmak: Finansman başvuruları esnasında bankalar kredi notunu inceler. Bireysel finansman kullanmak amacıyla yapacağınız her yeni başvuru, notunuzun belirli miktarda düşmesine sebep olabilir. Dolayısıyla yeni başvurularınızın sıklığını azaltmaya öncelik verebilirsiniz.
6. Kart Limitini Artırmak: Kredi notunu artırmak için yapılması gerekenler arasında kredi kartı limitini artırmak da bulunur. Çünkü limit artırımı sayesinde borç oranınızı otomatikman düşürme imkanı bulabilirsiniz.
Kredi Skorunun Finansal Hayatınıza Etkileri
Kredi skoru önemi, finansal hayat üzerindeki farklı etkilerle varlığını hissettirir. Örneğin; kredi notunun kart başvurularına yönelik etkisi mevcuttur. Kredi kartı şirketleri, yapılan başvurularda kredi skorunu dikkate alır. Kredi skoru yüksek kişiler, başvuruları sonucunda yüksek limitli kart sahibi olabilir. Buna karşılık şirketler, notu düşük kişilere kart verme konusunda çekimser yaklaşım benimseyebilir.
Kredi notu sigorta primleri özelinde de benzer etkiye neden olabilir. Çünkü bu not, sigorta şirketlerine kişinin mali riskleri hakkında fikir sahibi olma imkanı tanır. Genel olarak yüksek kredi skoru, düşük sigorta primi anlamına gelir. Düşük kredi skoru olan kişilere yönelik tekliflerde ise tam tersi durum söz konusu olabilir. Yani prim seviyeleri, kredi notu yüksek kişilere göre daha üst seviyelere çıkabilir.
Kredi notunun finansal hayata yönelik diğer etkileri şu şekilde listelenebilir:
· Kredi notu, finansman oranlarına doğrudan etki eder. Puan seviyesinin yüksek olması, daha düşük oranlardan yararlanmayı mümkün kılabilir.
· Kredi skoru, kiralama süreçlerinde de avantaj sağlar. Ev sahipleri ve aracı şirketler, kiracı adaylarının finansal açıdan güvenilirliğini öğrenmek için kredi notu araştırması yapabilir.
· Finans sektöründe işe alımlarda, adayların kredi notu inceleme altına alınabilir.
Kredi Puanını Olumsuz Etkileyen Faktörler
Kredi notu önemi hakkında detaylar söz konusu olduğunda, profili olumsuz etkileyen faktörlere de değinmek gerekir. Kredi skoru düşüren faktörler şunlardır:
1. Ödemelerin gecikmesi, kredi notunu olumsuz etkileyen durumlara verilebilecek başlıca örnektir.
2. Yüksek borç oranı, kredi skorunun düşmesine neden olabilir. Özellikle limit aşımı, bankalar tarafından disiplinsiz tutum olarak algılanır.
3. Sık sık yeni kredi başvurusu yapmak da benzer olumsuzluğa yol açabilir. Bunun nedeni, finans kuruluşlarının her başvuruda kredi notuna erişmek için sorgulama yapmasıdır. Gerçekleştirilen sorgular, puanın düşmesine neden olabilir.
4. Kredi kartı borçları için yalnızca asgari ödeme yapmak, uzun vadede kredi puanını olumsuz etkileyen faktörler arasındadır.
5. Yeni alınan finansmanda borcun planlanan ödeme takviminden önce kapatılması, genel anlamda olumludur. Ancak bu davranış, kredi notunu zaman zaman olumsuz etkileyebilir.
6. İflas ve yasal takip süreçlerine maruz kalınması, kredi puanını ciddi oranda düşürebilir. Söz konusu kişiler, finans kurumları tarafından en riskli müşteri grupları arasında değerlendirilir.
7. Kredi kartıyla aşırı harcama yapıp bir anda tüm borcu kapatmak veya hiç ödeme yapmamak, finansal açıdan tutarsızlık şeklinde nitelendirilebilir. Limitlerin sıkça zorlanması ve finansal istikrarsızlık, puan üzerine olumsuz etki yapabilir.
Düzenli Kredi Skoru Takibi Nasıl Yapılır?
Kredi skoru, önemi nedeniyle düzenli kontrol edilmesi gereken bir göstergedir. Söz konusu kontrol, kredi raporu ile akıllı cihazlar üzerinden rahatlıkla gerçekleştirilebilir. Kredi raporu, skor bilgisinin yanı sıra ödeme geçmişi ve borç durumu ile ilgili veri içerir. Raporu, yılda bir defa çeşitli platformlar üzerinden ücretsiz alabilirsiniz. İkinci ve sonraki başvurular için belirli miktarda ücret ödenmesi gerekir. Raporla birlikte analiz sonuçlarına da erişmek istediğinizde ise Kuveyt Türk Yatırım bünyesindeki uzmanlardan destek alabilirsiniz.
Kredi raporu incelenirken hatalı bilgi olasılığına karşı kontrol yapılması faydalıdır. Zira kapatılmış olmalarına rağmen borçların açık gözükmesi veya zamanında yapılan ödemelerin geç gerçekleştirilmiş gibi rapora yansıtılması, kredi puanını olumsuz etkileyebilir. Bu tür durumlarda, ilgili finans kurumlarına başvurarak düzeltme talebinde bulunabilirsiniz. Kredi puanı raporundaki bilgilerin incelenmesi, finansal disiplinin sağlanması açısından da önemlidir.